Du xuân chợ Thác Lười

13 Tháng 2, 2015 | Danh Thắng

Du xuân chợ Thác Lười
Từ xa xưa, chợ Thác Lười (nay là chợ Tân Sơn, thuộc xã Tân Sơn, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. Phiên chợ như bao chợ phiên khác trên vùng núi của nước ta. Đặc biệt, các dân tộc thiểu số nơi đây có nét sinh hoạt văn hoá chợ, đó là hát Sli, lượn (dân ca dân tộc Nùng là chủ yếu) là nơi tụ hội của trai làng, gái bản về chợ phiên vào ngày 12 tháng Giêng (âm lịch) hàng năm:
Giêng, Hai đi chợ Thác Lười
Áo chàm, tay nải nụ cười Sloong hao
Răng vàng, vòng bạc em trao
Lưng đồi câu lượn gửi vào vầng trăng. 
   Hát sloong hao trên sân khấu ngày hội.
Chợ rục rịch, người xa đến từ chiều tối hôm trước, gặp gỡ, tá túc nhà người thân quen, hoặc tụ tập thành từng nhóm hát đối đáp thâu đêm. Có nhiều cặp hát từ tỉnh bạn Lạng Sơn và nhiều xã lân cận góp mặt. Sáng hôm sau, kẻ mua, người bán tấp nập, đông nhất vẫn là hàng quà bánh, rượu và mía bày la liệt hai bên đường và tiếp đó là các tốp nam, nữ từng thôn bản bắt đầu cất lời hát đối đáp, những câu hát thăm hỏi, giao duyên, tình tứ, hẹn hò với bạn tình cũ (kể cả người có vợ, có chồng rồi cũng vẫn đi hát, kèm theo đó là đám con trẻ đi “tháp tùng” để học cách hát và tìm bạn tình mới của các cặp nam thanh, nữ tú. Có những du khách khi đến đây gọi chợ Thác Lười Tân Sơn là “Chợ tình”. “ Chợ Tình” Tân Sơn vì thế mà thu hút những người bạn hát từ dân tộc khác, và du khách thập phương đổ về ngày càng đông. Những năm gần đây, có nghị quyết Trung ương Đảng lần thứ 5 (khoá VIII) về: “Xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, “Ngày hội Văn hoá - Thể thao và Du lịch”các dân tộc được khôi phục từ năm 1998 được tổ chức vào đúng ngày chợ phiên truyền thống hàng năm. Các hoạt động văn hoá, thể thao, du lịch, các trò chơi dân gian truyền thống cùng câu hát lại trở về bên dòng Thác Lười (nơi con sông nhỏ nước trong vắt chảy quanh khu đồi bao bọc chợ) lại ngân nga những lời ca, tiếng hát trữ tình, những lời ca ngợi ca tình yêu quê hương, đất nước… 
Hát giao duyên trong vườn vải thiều.
Hôm nay ngày Tết về xem hội
Mười hai thàng Giêng ngày khai trương.
Trình ngày hôm nay đẹp như hội
Cho em gửi tới điệu dân ca.
Không biết xuất xứ từ đâu có địa danh Thác Lười, để người dân nơi đây vẫn dùng cho tới ngày nay, mặc dù có tên mới (Tân Sơn), song họ vẫn đòi “trả lại tên cho em”, cho con sông đi vào thơ ca từ lâu đời:
Con sông Thác Lười là con sông lười chảy
Con gái Thác Lười lại rất siêng năng.
Bàn tay của các bà, các cô gái xuống chợ thỉnh thoảng có người vẫn còn vương màu chàm do lấy nhựa cây chàm nhuộm vải, họ tự trồng bông, se sợi, dệt nên những mảnh vải nhuộm chàm, để mang màu xanh của núi đồi, của dòng sông quê hương đã bao đời gắn bó. Hàng năm, khi hoa vải nở trắng nương đồi cũng là lúc những bóng áo chàm xuống núi, tìm nhau qua câu hát Sloong hao, sli, lượn. Mùa hội mới lại về, câu hát lại trở về với Thác Lười, để thương, để nhớ, để nụ cười em gái sloong hao tươi rói cùng màu chàm quê hương trong bộ trang phục dân tộc Ngày Hội Xuân đang mời gọi chúng ta. 
 Bá Đạt 
0 Bình luận

Loading...