Mùa xuân với câu hát sịnh ca

Dân tộc Cao Lan một trong 54 dân tộc thiểu số ở Việt Nam và là một trong 8 dân tộc có số dân dông ở Bắc Giang, cư trú tập trung ở các huyện Lục Ngạn, Lục Nam, Sơn Động và Yên Thế. Người Cao Lan vốn cần cù lao động, họ luôn có tâm hồn lạc quan, phóng khoáng, yêu đời, yêu văn nghệ. Bắt nguồn từ cuộc sống lao động chứa chan đầy sức sống. Dân tộc Cao Lan đã để lại vốn văn học dân gian vô cùng phong phú và đa dạng, gồm nhiều thể loại như: truyện cổ, thơ ca, hò vè, tục ngữ, ca dao và dân ca (sịnh ca).

          Sịnh ca là một trong những hình thức sinh hoạt văn nghệ hấp dẫn và thu hút nhiều lứa tuổi tham gia. Đó là giao duyên, hát đố, hát chúc mừng… được sáng tác theo thể thơ tứ tuyệt và được ghi chép chủ yếu bằng chữ Hán. Người hát và người sáng tác thường lấy cảnh đẹp của quê hương làng bản, những cảnh trong sinh hoạt, trong cuộc sống hàng ngày, hay những câu chuyện cổ tích, thần thoại, hát mừng năm mới, hát đối đáp mùa xuân, hát ở nhà, hát ở đình… làm đề tài hấp dẫn trong sinh hoạt văn nghệ của mình. Sịnh ca của người Cao Lan gồm nhiều loại: Sịnh ca ThSăn Lèn (hát năm mới), Sịnh ca ThSao bạo (hát đối đáp hay hát giao duyên), Sịnh ca Kên Láu (hát đám cưới), Sịnh ca Tò Tèn (hát đố)…

             Trong kho tàng dân ca ấy , bên cạnh những bài có lời ca sẵn với nội dung của từng thể loại Sịnh ca, người hát có thể dựa vào đó đề hát hoặc có thể thêm bớt mội dung cho phù hợp với hoạt cảnh và nội dung chương trình cụ thể của cuộc hát, cũng có thể là những bài hát ngẫu hứng, sáng tác ngay để hát đối đáp. Thể loại này phù hợp với hát đố và hát giao duyên. Bên cạnh những bài dân ca cổ còn lại, một hệ thống các bài hát mới dựa theo làn điệu dân ca mà người hát sáng tác để phản ánh cuộc sống mới, ca ngợi Đảng, ca ngợi Bác Hồ. Hệ thống những bài ca cổ đó chủ yếu bằng chữ Hán hoặc Nôm. Những bài ca được phiên âm dịch nghĩa có thể ví dụ: