Điểm du lịch di tích quốc gia Lăng và đền thờ Kinh Dương Vương

Cụm di tích Lăng và đền thờ Kinh Dương Vương được Bộ VHTT xếp hạng là di tích lịch sử cấp Quốc gia - Quyết định số 74 - BT/QĐ, ngày 2/2/1993.

Khu di tích Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương tọa lạc tại xã Đại Đồng Thành, tỉnh Bắc Ninh, trên vùng đất phì nhiêu ven dòng sông Đuống, nơi gò cao cổ xưa được phủ rợp bởi bóng cây thiêng, Lăng và đền Kinh Dương Vương đứng sừng sững như một biểu tượng linh thiêng giữa đất trời. Tại đây, người Việt hôm nay tìm thấy một chốn để trở về - về với Thủy tổ dân tộc, về với cội rễ của văn hóa, lịch sử và lòng biết ơn.

HÀNH TRÌNH KHÁM PHÁ KHU DI TÍCH LỊCH SỬ - VĂN HÓA CẤP QUỐC GIA

1. Lăng Kinh Dương Dương

* Vị trí & kiến trúc lăng mộ cổ kính

Lăng Kinh Dương Vương được xây trên một gò đất cao, sau lưng đắp núi Tam sơn, mặt hướng ra sông Đuống, không gian có nhiều cây xanh bao phủ thanh tịnh, thoáng đãng, mang dáng vẻ cổ kính mà uy nghi.

Cổng lăng được xây theo kiểu nghi môn truyền thống, ba lối vào tượng trưng cho “thiên - địa - nhân”. Bên trong là sân lát đá, dẫn vào khu thờ tự, hai bên có nhà sắp lễ, cung Tả văn, cung Hữu võ. Toàn bộ khu Lăng mộ làm bằng đá xanh, trên có nhà che kiểu phương đình, chồng diêm hai tầng 8 mái đao cong. Trong Lăng đặt bia đá dựng năm Minh Mệnh thứ 21 (năm 1840) , trên khắc chữ Hán “Kinh Dương Vương Lăng”.

Nghi môn Lăng Kinh Dương Vương

Lăng Kinh Dương Vương - dưới các triều đại phong kiến được xếp vào miếu thờ các bậc đế vương, mỗi dịp quốc lễ Vua cùng triều thần đều đến dâng hương, tế lễ

Cung Tả Văn tại Lăng Kinh Dương Vương

Cung Hữu Võ tại Lăng Kinh Dương Vương

* Truyền thuyết ngàn năm về vị vua mở cõi

Về với Lăng Kinh Dương Vương, du khách không chỉ được chiêm bái một di tích linh thiêng, âm vang tiếng gọi cội nguồn, mà còn được nghe những truyền thuyết về vị vua đầu tiên trong lịch sử nước ta - Người đã lập nên quốc gia Xích Quỷ vào khoảng năm 2879 trước Công nguyên. Ngài là cha của Lạc Long Quân, ông nội của Hùng Vương, người khai sáng nhà nước Văn Lang, khởi nguyên cho truyền thống dựng nước và giữ nước ngàn đời. Chính vì vậy, khu di tích không chỉ là nơi để hành lễ, mà còn là nơi đất trời và lòng người hòa làm một, nơi từng viên gạch, mái đền đều thấm đẫm lòng tôn kính tổ tiên.

2. Đền thờ Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân và Âu cơ

Nằm khiêm nhường giữa làng Á Lữ cổ kính, ngôi Đền thờ Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân và Âu Cơ không chỉ là một công trình kiến trúc tâm linh, mà còn là biểu tượng thiêng liêng của cội nguồn dân tộc Việt. Ba vị được tôn xưng là Thủy Tổ, là Cha Rồng - Mẹ Tiên, hiện thân cho truyền thuyết dựng nước mang đậm tinh thần "con Rồng cháu Tiên" đã ăn sâu vào tâm thức bao thế hệ người Việt.

Trải qua biến thiên lịch sử, ngôi đền từng bị tàn phá trong kháng chiến chống Pháp. Tuy nhiên, chính trong tro tàn đổ nát ấy, ý chí gìn giữ cội nguồn và lòng tôn kính tổ tiên của người dân Á Lữ lại bừng sáng. Họ đã gom nhặt từng mảnh ký ức, từng dấu tích văn hóa, từ sắc phong, hoành phi, câu đối, đến ngai thờ chạm khắc tinh xảo, để phục dựng lại một không gian linh thiêng thấm đẫm hồn dân tộc.

Những dòng đại tự như “Nam Bang Thủy Tổ” (Thủy tổ nước Nam) hay “Hải khoát sơn tràng” (Biển rộng núi dài)… là lời khẳng định hùng hồn về một cội nguồn thiêng liêng, trường tồn cùng non sông gấm vóc. Đó là nơi khởi phát cho niềm tự hào, cho bản sắc và tinh thần quật cường của một dân tộc không bao giờ lãng quên gốc rễ.

Cổng đền thờ Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân và Âu Cơ

Đền thờ Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân và Âu Cơ

Gian chính điện của Đền thờ

LỄ HỘI GIỖ TỔ KINH DƯƠNG VƯƠNG - KHÚC HÙNG CA TÂM LINH CỦA HỒN THIÊNG SÔNG NÚI

Giữa miền quê thanh bình, Khu di tích Lăng và Đền thờ Kinh Dương Vương, Lạc Long Quân và Âu Cơ không chỉ là chốn linh thiêng phụng thờ ba bậc Thủy Tổ dân tộc, mà còn là nơi mỗi năm đón hàng vạn bước chân hành hương trong lễ hội giỗ Tổ vào ngày 18 tháng Giêng (âm lịch) hàng năm. Đây là một trong những lễ hội mang đậm dấu ấn văn hóa tâm linh và truyền thống cội nguồn của người Việt.

Màn trống khai hội tại lễ hội Kinh Dương Vương

Đường rước dọc bờ sông Đuống rực rỡ cờ, kiệu tạo ấn tượng sâu sắc khi được tham dự Lễ hội Kinh Dương Vương (18/3 âm lịch hàng năm)

Lễ hội được tổ chức với quy mô lớn, trang nghiêm mà ấm áp tình quê. Nhân dân từ mọi miền đất nước quy tụ về đây để dâng nén hương tri ân người mở nước, để sống lại niềm tự hào về cội rễ linh thiêng đã kết nối dân tộc Việt suốt hàng ngàn năm lịch sử. Không khí lễ hội hòa quyện giữa nghi lễ long trọng và các hoạt động văn hóa dân gian đặc sắc, tạo nên bản hòa âm sống động giữa quá khứ và hiện tại.

Câu ca xưa được người dân truyền tụng như lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà sâu sắc:

“Nhớ ngày mười tám tháng Giêng
Giỗ vua Thủy Tổ thiêng liêng nước nhà
Dù ai xuôi ngược gần xa
Tìm về bái Tổ xứng là đạo con”

Không chỉ dừng lại ở ý nghĩa tâm linh, lễ hội còn là bước đi quan trọng trong việc đưa Bắc Ninh trở thành điểm sáng của du lịch văn hóa - tâm linh - nguồn cội khu vực đồng bằng sông Hồng. Đó là hành trình gìn giữ và lan tỏa những giá trị tinh thần cao quý, hun đúc lòng yêu nước, đạo lý “uống nước nhớ nguồn” trong mỗi thế hệ người Việt.

Nguồn: Bảo tàng Bắc Ninh