Du lịch cộng đồng ở Đại Sơn: Mở đường thoát nghèo bền vững

Sự chuyển đổi tư duy này không chỉ mở ra nguồn thu nhập mới mà còn minh chứng cho con đường thoát nghèo bền vững, nơi người dân là chủ thể tạo nên sự phát triển.

Khai thác lợi thế để thúc đẩy du lịch cộng đồng

Xã Đại Sơn được thành lập trên cơ sở hợp nhất ba xã Đại Sơn, Giáo Liêm, Phúc Sơn với diện tích tự nhiên hơn 76 km², 19 thôn, hơn 12 nghìn dân, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 70%. Trước đây, đời sống người dân còn nhiều vất vả, thu nhập bình quân chỉ hơn 20 triệu đồng/người/năm. Nhờ sự quan tâm đầu tư của Nhà nước cùng nỗ lực vươn lên của chính quyền và người dân, diện mạo xã Đại Sơn đã có nhiều đổi thay: Đường liên thôn, liên xã được cứng hóa 100%, điện - nước sinh hoạt bảo đảm, hạ tầng du lịch bước đầu hình thành.

Sản phẩm “Táo Đại Sơn” được công nhận OCOP 3 sao, trở thành thương hiệu nông sản tiêu biểu của địa phương.

Với khí hậu mát mẻ, đất đai màu mỡ, Đại Sơn phát triển mạnh kinh tế lâm nghiệp kết hợp trồng cây ăn quả như táo, cam, ổi, bưởi; nhiều mô hình trồng rừng, chăn nuôi quy mô hộ gia đình mang lại hiệu quả cao. Đặc biệt, sản phẩm “Táo Đại Sơn” được công nhận OCOP 3 sao, trở thành thương hiệu nông sản tiêu biểu của vùng.

Nắm bắt xu thế du lịch trải nghiệm, chính quyền và người dân Đại Sơn đã chủ động chuyển đổi sinh kế, khai thác lợi thế cảnh quan, khí hậu, văn hóa bản địa để phát triển du lịch cộng đồng. Khu Đồng Cao được ví như “Mẫu Sơn thu nhỏ” đang trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài tỉnh, đặc biệt là giới trẻ đam mê khám phá. Tận dụng ưu đãi của thiên nhiên, nhiều hộ dân mạnh dạn đầu tư làm dịch vụ du lịch. Homestay Quốc Thọ là một trong những cơ sở đầu tiên ở Đồng Cao, nay đã mở rộng dịch vụ lưu trú, cho thuê lều bạt, tổ chức ăn uống và nướng gà tại chỗ, phục vụ cùng lúc 20-30 khách. Mô hình này không chỉ tạo việc làm ổn định cho người dân mà còn góp phần quảng bá hình ảnh du lịch Đại Sơn thân thiện, gần gũi. Song song phát triển dịch vụ, chính quyền xã vận động người dân giữ gìn môi trường, chỉnh trang bản làng, xây dựng “nhà sạch - vườn đẹp - phong cảnh xanh”. Các hoạt động văn hóa mang bản sắc dân tộc nơi đây như hát Soong hao, lễ hội cầu mùa, trò chơi dân gian được khôi phục, trở thành điểm nhấn trong tour trải nghiệm.

Sáng sớm cuối thu trời se lạnh, sương giăng kín lối, chị Hoàng Quỳnh Dung, du khách đến từ Cầu Giấy (Hà Nội) đang chuẩn bị leo lên đỉnh Đồng Cao để “săn mây”. Chị Dung cùng nhóm bạn nghỉ tại Homestay Quốc Thọ, tự tay nướng gà, đốt lửa trại, giao lưu với người dân địa phương. “Trước đây, tôi chỉ biết đến Tam Đảo hay Mộc Châu, không ngờ Bắc Ninh mới cũng có nơi đẹp đến thế. Buổi sáng ở đây rất tuyệt vời, mây trôi ngang tầm mắt, không khí trong lành, nghe tiếng gà gáy, tiếng trẻ con gọi nhau bằng tiếng Sán Chí mà thấy bình yên vô cùng”, chị Dung nói. Theo chị, điều đáng quý nhất ở Đồng Cao không chỉ là cảnh đẹp mà là sự chân thành, mến khách của người dân. Trải nghiệm của du khách như chị Dung là minh chứng rõ nét cho sức hút của mô hình du lịch cộng đồng Đại Sơn - nơi mỗi người dân vừa là chủ nhà, vừa là hướng dẫn viên, còn thiên nhiên chính là tài sản vô giá.

Hướng đến phát triển bền vững

Những chuyển biến ở Đại Sơn không chỉ phản ánh nỗ lực của một xã vùng cao mà còn là bức tranh thu nhỏ của phong trào nông dân khởi nghiệp, làm kinh tế nông thôn mới ở Bắc Ninh. Người dân đang đổi mới tư duy, mạnh dạn chuyển từ sản xuất nông nghiệp thuần túy sang kinh tế dịch vụ - du lịch nông thôn. Các mô hình du lịch trải nghiệm, farmstay, vườn sinh thái đang nở rộ, tạo sức lan tỏa đưa Đại Sơn - với tiềm năng thiên nhiên và văn hóa đặc sắc - trở thành “điểm nhấn vùng cao”, minh chứng cho tinh thần sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của nông dân Bắc Ninh trong thời kỳ mới.

Du khách săn mây trên đỉnh Đồng Cao.

Tuyến trekking Hang Vua - Đồng Cao là hành trình khám phá hấp dẫn, nơi du khách được hòa mình với thiên nhiên hoang sơ, cảm nhận nhịp sống vùng cao. Ngoài ra, Đại Sơn còn có Suối Hấu, hồ Khuân Thắm, đồi hoa mận, cánh đồng hoa cải và đặc sản táo Đại Sơn - những “của để dành” của thiên nhiên có thể trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng nếu được đầu tư bài bản. Không chỉ có cảnh sắc, Đại Sơn còn là miền đất của văn hóa và lễ hội. Hát Soong hao - làn điệu dân ca mượt mà của người Nùng, cùng lễ hội cầu mùa của đồng bào Dao ở thôn Đồng Cao, vừa lưu giữ truyền thống, vừa mang đến trải nghiệm văn hóa độc đáo cho du khách.

Mới đây, đoàn công tác Công ty trách nhiệm hữu hạn Đinh Viên Tây Hồ (Hà Nội), doanh nghiệp chuyên đầu tư du lịch sinh thái cùng đại diện một số đơn vị lữ hành đã khảo sát thực địa tại xã Đại Sơn. Ông Phạm Việt Dương, Giám đốc Công ty nhận định: “Đại Sơn có đầy đủ điều kiện để phát triển mô hình du lịch cộng đồng và sinh thái bền vững. Chúng tôi kỳ vọng sẽ xây dựng những sản phẩm du lịch khác biệt, gắn khai thác thiên nhiên với bảo tồn môi trường, đồng thời mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng”. Phát huy kết quả đạt được, thời gian tới, xã Đại Sơn tiếp tục kêu gọi doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư hạ tầng du lịch sinh thái; phát triển thêm sản phẩm OCOP gắn với trải nghiệm ẩm thực, văn hóa địa phương; chú trọng đào tạo kỹ năng làm du lịch cho người dân. Đồng thời, chính quyền phối hợp các ngành hoàn thiện quy hoạch, xây dựng thương hiệu du lịch “Đồng Cao - Đại Sơn” gắn với tiêu chí xanh, sạch, văn minh.

Đồng chí Giáp Trung Kiên, Phó Chủ tịch UBND xã, cho biết: “Chúng tôi xác định du lịch cộng đồng là hướng đi quan trọng để thoát nghèo bền vững. Người dân là chủ thể, còn doanh nghiệp và chính quyền đóng vai trò hỗ trợ, kết nối, bảo đảm hài hòa giữa phát triển và gìn giữ môi trường, văn hóa. Mục tiêu phát triển du lịch không chỉ để tăng thu nhập, mà còn giữ gìn bản sắc dân tộc, góp phần xây dựng nông thôn mới bền vững”.

Những kết quả bước đầu ở Đại Sơn cũng nằm trong xu hướng chung của tỉnh Bắc Ninh: Phát triển du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới nâng cao. Nhiều địa phương trong tỉnh đã và đang chuyển đổi sinh kế từ nông nghiệp đơn thuần sang làm du lịch trải nghiệm, hình thành các sản phẩm OCOP, góp phần tăng thu nhập cho nông dân. Sự lan tỏa ấy cho thấy, du lịch cộng đồng đang trở thành hướng đi bền vững của nông dân Bắc Ninh trong tiến trình phát triển kinh tế xanh, nông nghiệp sinh thái. Khi người nông dân trở thành “chủ thể của du lịch”, những vùng đất tưởng chừng heo hút như Đồng Cao sẽ bừng lên sức sống mới - xanh hơn, giàu hơn và đáng tự hào hơn trên bản đồ du lịch Bắc Ninh.

Theo Báo Bắc Ninh