Những điểm đến du lịch hấp dẫn tại Yên Thế

Yên Thế là một huyện miền núi của tỉnh Bắc Giang, trung tâm huyện lỵ là thị trấn Phồn Xương nằm cách thành phố Bắc Giang 27km và cách thủ đô Hà Nội 75km về phía Tây Bắc. Với  diện tích tự nhiên trên 301 km², toàn huyện có trên 10 vạn dân với 8 dân tộc anh em cùng nhau chung sống.

Địa danh Yên Thế gắn liền với cuộc khởi nghĩa nông dân chống thực dân Pháp xâm lược do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo. Mảnh đất “địa linh nhân kiệt”và tinh thần cuộc khởi nghĩa Yên Thế đã tô thắm bản hùng ca giữ nước tráng liệt, vĩ đại của nhân dân ta. Đã hơn 1 thế kỷ qua, trên mảnh đất Yên Thế vẫn còn lưu giữ nhiều dấu tích, di tích quý báu của cuộc khởi nghĩa, đó không chỉ là những chứng cứ và tài sản vô giá  của lịch sử mà còn là địa chỉ đỏ cho tham quan du lịch, lịch sử hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, Yên thế còn được thiên nhiên ưu đãi hệ thống sinh thái phong phú, với nhiều cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch.

Đến với Yên Thế, điểm du lịch đầu tiên mà du khách không thể bỏ qua đó là Khu di tích lịch sử Hoàng Hoa Thám. Nơi đây ghi đậm dấu ấn cuộc khởi nghĩa Yên Thế dưới sự lãnh đạo của người anh hùng dân tộc Hoàng Hoa Thám - vị thủ lĩnh áo nâu - đã cùng nhân dân Yên Thế và các sĩ phu của nhiều vùng miền trên cả nước dựng cờ khởi nghĩa chống lại thực dân Pháp xâm lược kéo dài ngót 30 năm (1884 - 1913). Đây là một trong những cuộc khởi nghĩa bền bỉ, oanh liệt nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc, trước khi có Đảng lãnh đạo. Để đánh giá đúng tầm vóc lịch sử của cuộc khởi nghĩa Yên Thế, ngày 10/5/2012 thủ tướng chính phủ đã ký quyết định xếp hạng di tích quốc gia đăc biệt đối với những địa điểm khởi nghĩa Yên Thế. Trong tổng số 23 điểm di tích đã được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt, huyện Yên Thế có 9 điểm gồm: Đồn Phồn Xương, Đền Thề, Đồn Hố Chuối, đồn Hom, chùa Lèo, đình Dĩnh Thép, chùa Thông, động Thiên Thai, đền Cầu Khoai. Trong đó, khu di tích lịch sử Hoàng Hoa Thám thuộc thị trấn Phồn Xương, huyện Yên Thế được coi là trung tâm, thủ phủ cuộc khởi nghĩa Yên Thế năm xưa, nơi mang ý nghĩa lịch sử và tâm linh, hàng năm thu hút hàng vạn lượt khách về vãn cảnh, hành lễ.

Điểm dừng chân đầu tiên khi đến thăm Khu di tích lịch sử Hoàng Hoa Thám là ngôi Đền Thề của nghĩa quân Yên Thế. Ngôi đền tuy nhỏ bé nhưng nơi đây đã chứa đựng cũng như chứng kiến tất cả những hoạt động của nghĩa quân đã từng làm nức lòng người dân Yên Thế một thời.

Ngôi đền tọa lạc trên một ngọn đồi thấp, được xây dựng vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, khi đó ngôi đền được xây dựng đơn sơ bằng tranh tre nứa lá, vào năm 1897 đây là thời kỳ hòa hoãn lần thứ  hai, giữa nghĩa quân Yên Thế và thực đân Pháp diễn ra tại đây, vào thời kỳ đó cùng với các ngôi đền, chùa khác trong khu vực. Đề Thám đã cho tu sửa lại ngôi đền này. Chính tay ông chọn từng khúc gỗ và cho nghĩa quân của mình dựng lên theo kiến trúc chữ đinh bằng gỗ lim, lợp ngói, gồm tiền đường 3 gian 2 dĩ và hậu cung 2 gian như chúng ta thấy ngày hôm nay. Khi sửa sang lại Đề Thám gọi đây là chùa Phồn Xương. Ông lấy tên tự là Địa – Trung –Tiên với ý nghĩa rất đơn giản là ngôi đền được đặt ở điểm giao hòa giữa trời và đất và cũng để ca ngợi cảnh quan thiên nhiên vô cùng tươi đep xung quanh ngôi đền này. Ngoài việc để thờ cúng, là nơi để nhân đân tưởng nhớ tới công lao to lớn của các nghĩa quân đã anh dũng hy sinh, là nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân ra thì nơi đây ông dùng để quy nạp nghĩa quân, chiêu mộ nhân tài. Trước mỗi trận đánh ông thường cho nghĩa quân tập trung trước ngôi Đền Thề này, ông làm lễ cắt máu ăn thề. Sau khi những trận thắng đó trở về ông lại cho tổ chức lễ khao quân rất linh đình tại đây, chính vì những lý do đặc biệt như vậy mà sau khi cuộc khởi nghĩa Yên Thế kết thúc, người dân đã đưa tượng của Đề Thám vào đây thờ chung với tượng Phật và từ đó đến nay người dân quen gọi là Đền Thề. Ngày nay, ngôi đền này cũng đươc coi là nơi linh thiêng nhất của huyện Yên Thế, là nơi sinh hoạt văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng của người dân trong vùng Yên Thế nói riêng và du khách trong và ngoài tỉnh nói chung.

Phía sau Đền Thề ngày nay là tượng đài của người anh hùng dân tộc áo vải Hoàng Hoa Thám với câu nói nổi tiếng của ông: “  Chúng tôi gắn bó với phong tục của đất nước chung tôi, chúng tôi không bao giờ từ bỏ phong tục ấy dù có phải hy sinh cả tính mạng…” và Nhà trưng bày khởi nghĩa Yên Thế với rất nhiều những hình ảnh và hiện vật liên quan đến cuộc khởi nghĩa.

Bên phải đền Thề là Đồn Phồn Xương, nơi đây được cho là thủ phủ, là đại bản doanh chính của nghĩa quân Yên Thế năm xưa, đây không chỉ là nơi ở, mà còn là nơi gặp gỡ, đàm đạo của Đề Thám với các sĩ phu yêu nước đương thời. Ngày nay, đồn tuy không còn nguyên vẹn nữa nhưng vẫn còn giữ được một bức tường bằng đất chạy dài, có các lỗ châu mai và cổng rất vững chắc. Để tưởng nhớ tới công lao to lớn của bà Ba Cẩn, vợ ba của Đề Thám,  nhân dân đã xây ngôi đền thờ bà trong Đồn Phồn Xương.

Đền thờ người anh hùng dân tộc Hoàng Hoa Thám là một công trình mới được khánh thành nhân kỉ niệm 140 năm khởi nghĩa Yên Thế (16/3/2024). Nơi đây là địa chỉ giáo dục truyền thống văn hóa, lịch sử, tôn vinh Anh hùng dân tộc Hoàng Hoa Thám và nghĩa quân Yên Thế. Công trình nằm trong quẩn thể khu di tích được thiết kế hài hoà, đảm bảo sự kết nối với hệ thống các di tích, cảnh quan đã có; tôn thêm ý nghĩa, giá trị quần thể di tích lịch sử quốc gia đặc biệt tại trung tâm Đại bản doanh cuộc Khởi nghĩa Yên năm xưa.

Trải nghiệm du lịch cộng đồng bản Ven

Điểm du lịch cộng đồng bản Ven cách thành phố Bắc Giang khoảng 40 km, cách Thủ đô Hà Nội chưa tới 100 km. Ðây là điểm đến "ba trong một", nơi hội tụ không gian sinh thái gần gũi thiên nhiên, với nhiều hoạt động phù hợp cho một chuyến dã ngoại và là điểm đến tìm hiểu văn hóa truyền thống đặc sắc của người Cao Lan bản địa.

Bản Ven được thiên nhiên ưu ái ban cho vẻ đẹp thuần khiết còn nhiều nét sơ khai. Rời xa phố thị tấp nập, ồn ào, khi đến với Bản Ven, bạn sẽ cảm nhận được ngay sự an yên tuyệt vời. Bản Ven được biết đến là xứ chè của Bắc Giang, nức tiếng gần xa với món chè xanh và chè hoa vàng thơm ngon, thanh mát. Du khách ghé thăm nơi đây có thể chiêm ngưỡng và dạo quanh những nương chè rộng bao la, được thăm và thưởng thức hương vị chè xanh của người Cao Lan được sản xuất theo quy trình khép kín kết hợp với những phương thức bí truyền từ bao đời nay, sản phẩm Chè Xanh Bản Ven đã được nhiều nơi biết đến.. Ngoài ra hoạt động được đông đảo bạn trẻ yêu thích nhất nơi đây còn là chụp hình check-in và trải nghiệm làm người dân địa phương mang gùi thu hoạch lá chè tươi. 

Bên cạnh những đồi chè xanh mướt mắt, tại Bản Ven còn có rừng Trúc Phấn nên thơ tựa tranh vẽ. Vẻ đẹp ấn tượng nơi đây vẫn thường được nhiều người mô tả như khung cảnh trong những bộ phim cổ trang, thu hút mọi người ghé thăm và chụp hình check-in. Gần với rừng Trúc Phấn có một nông trại thu nhỏ nơi những loài động vật được chăm sóc trong chuồng gỗ như: thỏ, dê, khỉ, cừu… Nông trại cũng đã được thiết kế xinh xắn với nhiều tiểu cảnh để mọi người chụp hình check-in. Ngoài ra, du khách còn cơ hội được trải nghiệm các trò chơi như bắt vịt, bắt chạch trong chum, nặn bánh trôi, nặn gốm…

Giới trẻ đến Bản Ven thường có xu hướng chụp hình sống ảo, cắm trại… Trong khi đó, du khách lớn tuổi hơn có cơ hội tìm hiểu văn hóa, đời sống, thử trang phục truyền thống Cao Lan, tắm thác, bể bơi, câu cá,… Đến bản Ven, du khách có thể nghỉ dưỡng để tận hưởng không khí trong lành của thiên nhiên và trải nghiệm cùng bà con dân tộc Cao Lan trong cuộc sống đời thường. Du khách có thể vừa ngắm cảnh thiên nhiên hùng vĩ dưới tán cây rừng còn hoang sơ, được tắm mình dưới thác nước đổ và thưởng thức rượu mật ong trên nhà sàn giữa rừng, để rồi cảm nhận mối giao hoà giữa con người và thiên nhiên hoà quyện vào nhau, để tâm hồn thư giãn sau những công việc thường ngày.

Du khách về với Yên Thế ngày nay còn dược thưởng thức những đặc sản quý hiếm như: mật ong rừng, bánh khảo, kẹo lạc và đặc biệt là sản phẩm “Gà đồi Yên Thế” đã đươc cả nước biết đến, với quy trình chăn nuối sạch, thức ăn chủ yếu là ngô hạt, côn trùng nên thịt săn trắc có vị ngọt đậm đà và mùi thơm đặc trưng của núi rừng. Quý khách có thể được thưởng thức món ăn này ở bất cứ nơi đâu trên  quê hương của mình, nhưng nếu như quý khách dừng chân ở Yên Thế, thưởng thức món ăn này, do chính người dân nơi đây chế biến ra chắc chắn sẽ đặc biệt và thú vị hơn rất nhiều.

Trong hành trình khám phá Yên Thế, du khách còn có thể ghé thăm hồ Ngạc Hai, Thác Ngà (xã Xuân Lương), Hồ Suối Cấy (xã Đồng Kỳ), hay dâng hương, vãn cảnh tại đền Nguyệt Hồ (xã Hương Vĩ)… Tài nguyên du lịch của Yên Thế không những hấp dẫn về tính đa dạng và thuận lợi về vị trí địa lý mà còn hấp dẫn bởi tính nguyên khai của thiên nhiên ban tặng. Nhân dân Yên Thế có truyền thống mến khách, có nếp sống văn hoá mang đậm bản sắc của các dân tộc địa phương. Phát huy truyền thống của vùng đất thượng võ, giàu truyền thống cách mạng mang đậm nét văn hóa độc đáo. Với tiềm năng thế mạnh điều kiện tự nhiên của vùng quê Yên Thế, cùng với lòng hiếu khách của người dân nơi đây, Yên Thế đã và đang phát huy tiềm năng du lịch, mở rộng cửa đón du khách gần xa về thăm quan, nghỉ dưỡng… Trong công cuộc phát triển kinh tế và xây dựng đời sống mới, vùng đất Yên Thế sẽ không ngừng vươn lên làm bừng sáng vùng núi phía Tây Bắc tỉnh Bắc Giang./.

Nguyễn Thúy